Een pyometra of baarmoederontsteking is een bacteriële infectie van de baarmoeder (of ‘uterus’). Dit komt vooral bij oudere teven voor, maar af en toe zien we ook nog tamelijk jonge honden. Het kan ontstaan na een loopsheid of na de dracht, maar bij sommige honden is de loopsheid al meer dan een half jaar niet meer opgemerkt.
Oorzaak
Baarmoederontsteking wordt veroorzaakt door bacteriën, afkomstig uit de vagina. Wanneer tijdens de cyclus veel progesteron wordt geproduceerd, is de hond het meest vatbaar voor een baarmoederontsteking.
Vaak is een uitvloeiing uit de vulva te zien bij een baarmoederontsteking, maar gevaarlijker wordt het als de baarmoedermond (cervix) gesloten is waardoor de pus als het ware zit opgesloten. Dat kan soms een flinke hoeveelheid zijn. We spreken van een pyometra.
De kans op een baarmoederontsteking is bij honden veel groter dan bij poezen of andere diersoorten. Dat heeft te maken met het feit dat honden vaker onder hogere concentraties progesteron staan, zoals boven al genoemd. Als een hond al langer dan een jaar niet meer loops is geweest, of wanneer de cyclus onregelmatig wordt kan er al sprake zijn van een beginnende baarmoederontsteking.
Symptomen
Verschijnselen van een baarmoederontsteking zijn onder andere lusteloosheid, koorts en, doorgaans erg opvallend, veel plassen en veel drinken. Niet alle verschijnselen hoeven aanwezig te zijn. Ook heeft de hond weinig eetlust, braakt af en toe. Het verhaal van de eigenaar is vaak dat de hond al vele maanden lusteloos is. “De hond wordt wel oud“, hoor je vaak zeggen.
In een aantal gevallen is er etterige uitvloeiing uit de vulva van de hond. Maar een pyometra kan ook ‘gesloten’ zijn, dus zonder uitvloeiing. Soms likt de hond vaker aan de vulva. De verschijnselen kunnen vooral in de aanvang dus best wel vaag zijn.
Diagnose
De diagnose kan worden gesteld aan de hand van de symptomen, met behulp van een röntgenfoto of met echografie of door bloedonderzoek. Meestal zal een combinatie van enkele van deze onderzoeksmethoden tot de uiteindelijke diagnose leiden.
Behandeling
De beste behandeling van een baarmoederontsteking bestaat bijna altijd uit het verwijderen van de baarmoeder en de eierstokken. Dat heet een ‘ovario-hysterectomie’ of sterilisatie. De meeste dieren herstellen bijzonder snel na deze ingreep. Sommige eigenaren vertellen ons na enkele weken dat hun hond weer “jaren jonger” is geworden. De baarmoederontsteking is immers niet plotseling ontstaan, maar sluimert soms al maanden of langer.
In sommige gevallen kan men beslissen om de teef te behandelen met antibiotica en een middel om de baarmoeder te doen samentrekken om zo de etter uit te drijven, maar deze behandeling heeft meestal weinig of maar tijdelijk succes. Vrijwel altijd komen na enkele weken of maanden, of na een volgende loopsheid dezelfde klachten weer terug.
Soms zit er een enorme hoeveelheid pus in de baarmoeder. Onlangs hebben we uit een Labrador-teef van 22 kg een baarmoeder met 4 liter pus verwijderd! In dit soort gevallen kan de hond ook plotseling sterven wanneer de baarmoeder met zo’n grote hoeveelheid pus scheurt en de inhoud in de buikholte stroomt. Een buikvliesontsteking en de dood zijn dan het gevolg.
Als geen behandeling wordt ingesteld bij een baarmoederontsteking zal het dier uiteindelijk ook overlijden.
Prognose
De prognose is na sterilisatie meestal goed, maar indien het dier te lang met een pyometra rondgelopen heeft, kunnen de nieren onherstelbaar beschadigd zijn door de toxische stoffen die in de bloedstroom terecht gekomen zijn. Deze kunnen andere organen ernstig beschadigen (nieren, lever). Om deze reden kan het zinvol zijn voor de operatie bloedonderzoek te doen naar de lever- en nierfunctie van uw hond.
Reageert een baarmoederontsteking wel goed op antibiotica, dan is de vruchtbaarheid daarna vaak verminderd. Een nest zit er dus vrijwel nooit meer in.
